Tiếp tục những thông tin từ 5 bài viết:
Chăm sóc heo con từ khi sinh tới khi cai sữa (P1) với nội dung:
- Vai trò và tầm quan trọng của giai đoạn nuôi heo con theo mẹ.
- Phòng ngừa heo bị lạnh
Chăm sóc heo con từ khi sinh tới khi cai sữa (P2) với nội dung:
- Tiếp nhận sữa non
- Nuôi dưỡng chéo
Chăm sóc heo con từ khi sinh tới khi cai sữa (P3)với nội dung
- Xử lý heo con
- Dụng cụ cần thiết để xử lý heo con
- Hạn chế sự lây lan của bệnh
- An toàn cá nhân khi thực hiện các thao tác trên heo con sơ sinh
- Giữ heo con
Chăm sóc heo con từ khi sinh tới khi cai sữa (P4) với nội dung
- Xử lý dây rốn
- Bấm nanh
- Cắt đuôi
Chăm sóc heo con từ khi sinh tới khi cai sữa P5 với nội dung
- Bổ sung sắt
- Bổ sung các chất dinh dưỡng khác
- Dị tật heo bị bại chân
Chăm sóc heo con từ khi sinh tới khi cai sữa P6 có nội dung sau:
- Thiến heo
- Các phương pháp thiến heo
- Sử lý sau khi thiến
Heo com mới sinh cần được bú sữa đầu
Thiến heo đực
Thiến là phẫu thuật cắt bỏ hai tinh hoàn của heo đây cũng là một hoạt động thường xuyên trong chăn nuôi heo nái sinh sản. Tinh hoàn có chức năng sản xuất tinh trùng và nội tiết tố testosterone. Nếu không được thiến thịt heo từ các heo đực thường có mùi khó chịu cho nhiều người khi sử dụng. Thường gọi là “heo có mùi hôi”.
Có nhiều cách khác nhau để thiến heo con và thời gian tốt nhất để thiến heo con là khi nó được 4 đến 14 ngày tuổi. Heo con còn nhỏ do đó ta dễ dàng giữ và thao tác trên heo, khi thiến heo chảy máu ít hơn, ngoài ra heo con còn có kháng thể từ sữa non của heo nái và sữa bổ sung. Heo con có thể được thiến khi ít hơn bốn ngày tuổi. Tuy nhiên, nhược điểm lớn của thiến heo con còn non là có thể gây ra thoát vị bìu.
Kiểm tra từng con heo cẩn thận trước khi thiến để xác định những con có thoát vị bìu. Một heo con có thoát vị bìu sẽ có một đoạn ruột ở bìu của nó. Giữ heo con với cái đầu của nó xuống và bóp chân sau lại với nhau để nâng tinh hoàn. Nếu có sự mở rộng trong một hoặc cả hai nửa của bìu, heo con có thể có một thoát vị. Trong trường hợp như vậy bạn nên để riêng những chú heo đó lại và chuẩn bị cho việc sử lý thoát vị. Đoạn ruột của heo con có thể sẽ bị tổn thương khi tiến hành rạch để lấy tinh hoàn. Đôi khi tinh hoàn được lấy ra sau đó mới phát hiện thoát vị. Nếu điều này xảy ra, cần sử lý thoát vị bằng cách khâu ngay lập tức. Hầu hết thoát vị bìu là do di truyền. Do đó không nên chọn heo nái khi trong bầy có một hay nhiều hơn 1 heo con có hiện tượng thoát vị bìu.
Nếu một hoặc cả hai tinh hoàn không được tìm thấy, có thể đây là một chú heo lưỡng tính. Điều này có nghĩa là một hoặc hai tinh hoàn không thể hạ xuống thông qua lỗ bẹn trong quá trình phát triển. Khi phát hiện tình trạng này cần đánh dấu những con heo con đó. Thông thường, tinh hoàn sẽ hạ xuống như những heo con khác sau một thời gian. Chúng cần được thiến sau khi tinh hoàn xuất hiện. Nếu một tinh hoàn đã xuống tại thời điểm thiến, nó cần được loại bỏ. Sử dụng một con dao phẫu thuật để thiến. Con dao phẫu thuật có thể là một con dao tạt lưỡi hoặc lưỡi thẳng. Các công cụ được sử dụng phải được sắc và khử trùng. Nếu bìu bị bẩn, phải lau sạch cả khu vực xung quanh với một tăm bông ngâm trong chất khử trùng nhẹ.
Phương pháp thiến heo con một người sử dụng dao mổ
Giữ heo con bằng cả hai chân của bạn (heo con quay về phía trước hoặc sau tùy và bạn thuận tay nào, chân sau và phần bìu phía trên đùi). Đẩy mạnh trên cả hai tinh hoàn và tạo một vết rạch qua da về phía đuôi (Hình trên). Hãy chắc chắn là vết rạch nông trong túi bìu để đảm bảo thoát nước tốt. Không quan trọng việc bạn có cắt qua màng trắng hay không. Bóp tinh hoàn thông qua các vết rạch và kéo chúng ra một chút. Kéo từng tinh hoàn bằng cách bấm ngón tay cái của bạn vào các xương chậu của heo con. Cách sử dụng ngón tay cái của bạn là rất quan trọng để đảm bảo dây dẫn sẽ đứt tại các điểm tựa của ngón tay cái của bạn mà không phải từ sâu bên trong cơ thể của heo con. Nếu không, bạn có thể gây thoát vị.
Ngoài ra, kẹp đầu của heo con giữa hai chân của bạn sau khi bạn đã thực hiện các vết rạch như mô tả ở trên, lấy mỗi tinh hoàn và cắt dây gần chỗ rạch. Chú ý phải cắt bất kỳ dây hoặc mô nhô ra từ vết rạch sau đó sử lý vết thương bằng thuốc sát trùng.
Phương pháp thiến một người sử dụng một kéo cắt
Kỹ thuật này được thực hiện tốt nhất trên heo con từ 4 - 10 ngày tuổi. Phương pháp này thường không hoặc bị xuất huyết rất ít. Giữ con heo con giữa hai chân của bạn với bụng ra ngoài. Sử dụng ngón tay trỏ của bạn, hoặc bất cứ ngón tay nào thuận tiện để đẩy một tinh hoàn lên trên. Chỗ gấp da là nơi vết mổ được thực hiện (hình a). Khử trùng dụng cụ kéo cắt khoảng 2/3 lưỡi vào nếp gấp và thực hiện một cắt trực tiếp thông qua các mô bìu (bên phải của đường giữa). Rạch một đường tương tự thông qua các mô bìu, nhưng bên trái của đường giữa. Bóp tinh hoàn ra ngoài thông qua các vết rạch bằng cách kẹp ngón tay cái và ngón trỏ rồi vuốt ra ngoài (Hình b).
Phương pháp thiến heo con 1 người với 1 kéo
Nhấn mạnh ngón tay cái vào khung xương chậu của heo con ở phía trước của bìu và đưa tình hoàn ra cùng với kéo cắt (Hình c). Kéo từng tinh hoàn bằng cách bấm ngón tay cái của bạn vào các xương chậu của heo con. Cách sử dụng ngón tay cái là rất quan trọng để đảm bảo dây dẫn sẽ đứt tại các điểm tựa của ngón tay cái của bạn mà không phải từ sâu bên trong cơ thể của heo con. Nếu không, bạn có thể gây thoát vị.
Cẩn thẩn để tránh cắt qua dây bên dưới tinh hoàn. Cắt bỏ bất kỳ mô tủy bị lòi ra bên ngoài vết rạch và Sử lý vết thương bằng thuốc sát trùng.
Phương pháp thiến cho hai người sử dụng một dao
Một người giữ heo con bằng hai chân sau và người còn lại thực hiện việc thiến. Bằng một tay, thắt chặt da trên bìu để tinh hoàn nhô lên và các vùng da căng ra cho các vết rạch được dễ dàng, chính xác. Với con dao thiến, rạch hai vết sao cho khoảng chừng tinh hoàn ở trung tâm của mỗi vết (Hình a). Cắt đủ sâu để tinh hoàn có thể đi qua da và ra bên ngoài. Không quan trọng việc bạn có cắt qua màng trắng (tunica vaginalis) hay không, trong đó bao quanh tinh hoàn, hoặc không. Bóp, hoặc nặn tinh hoàn thông qua các vết mổ (Hình b). Banh vết rạch nhẹ ở cuối gần đuôi nếu tinh hoàn sẽ không bật ra.
Kéo tinh hoàn ra khỏi cơ thể về phía đuôi ở góc bên phải dọc theo chiều dài cơ thể và cắt dây gần chỗ rạch (Hình c). Đừng kéo thẳng lên trên. Lặp lại các thao tác trên cho tinh hoàn thứ hai. Sử lý vết thương bằng thuốc sát trùng nhẹ.
Phương pháp thiến heo con 2 người với 1 dao
Chăm sóc sau thiến
Theo dõi heo những con đã thiến để phát hiện chảy máu quá nhiều hoặc có các mô hay ruột lòi ra (thoát vị). Nếu có cần giữ chặt các vết thương trong khoảng hai phút để giúp máu ngưng chảy. Cắt bất dây nào nhô ra từ vết rạch để phòng ngừa nhiễm trùng nhưng cần chú ý nó không phải là ruột.
Nếu ruột nhô ra và chúng đã chuyển sang màu đen hoặc bị rách thường heo con sẽ chết. Nếu vấn đề này được phát hiện ngay khi ruột lòi ra thì còn có cơ hội cứu sống heo con. Để sử lý việc đó, đầu tiên cần làm sạch một cách nhẹ nhàng ruột với nước sạch, nước sinh lý hoặc nước ấm pha một ít chất khử trùng nhẹ, sau đó nhét chúng trở lại thông qua việc mở lại vết mổ ban đầu. Cuối cùng bằng việc khâu các màng bọc (màng trắng bao quanh tinh hoàn). Nếu một chuyên gia có tay nghề cao thì không nhất thiết phải khâu màng bao, chỉ cần khâu vết rạch thiến để có thời cho việc chữa thoát vị trong 1-2 giời sau đó. Nếu không gọi được bác sĩ phẫu thuật có tay nghề cao trong một vài giờ, các heo con có lẽ sẽ chết. Có thể dùng thuốc kháng sinh cho heo sau phẫu thuật.
Tác giả: Duane E. Reese, University of Nebraska Thomas G. Hartsock, University of Maryland; W. E. Morgan Morrow, North Carolina State University
Tiến Dũng biên dịch